3537.22 - Almenn lívfrøði

3537.22

Almenn lívfrøði

7,5

Miðnám

At geva teimum lesandi eina grundleggjandi fatan av lívfrøði og náttúruni, alt frá evnafrøði til eina til fleir kyknu verur. Lesandi fer at læra, hvussu evolutiónin er eitt kjarnu tema í lívfrøðini, ið bæði kann greiða frá tí fjølbroytni, og tí líkheit vit síggja í lívinum á jørðini.

Leikluturin hjá evnafrøði í lívfrøðini, kyknulæra og genetiski grundsteinurin fyri lívið. Evolutión og Darwinistiska revolutiónin, lívsins træ, ein og fleirkyknu verur, bakteriir, virus, hvussu nýggj sløg blíva til. Nógvu ymsu stýrisháttirnir, ið eru neyðugir fyri at hava eina væl virkandi fleirkyknaða veru, lívfrøðiligt margfeldi, `life history traits´, populatiónir, samfeløg og vistskipanir, vistfrøði.

Fyrilestrar, starvsstovu venjingar og uppgávur.

Eftir lokið skeið, skal tann lesandi vera før/ur fyri at: • Greiða frá um hvønn týdning carbon hevur fyri molekylera fjølbroytni • Greiða frá um evnafrøðiligu eginleikarnir hjá vatnið og hvussu týdningarmikið tað er fyri lívið. • Greiða frá um kyknu bygna og funktión • Greiða frá um vanligu kyknudeilingina • Greiða frá um kynsligar lívsringrásir og kynskyknudeilingin • Greiða frá um Mendelsku genetikkina, DNA og arv • Greiða frá um evolutiónina og hvussu lívið hevur tilpassa seg við hjálp av evolutión og náttúrligu selektiónini • Lýsa bygnaðin av fylogenetiskum trøðum, og hvussu tey vísa ættarbond millum ymsu sløgini av lívið á jørðini • Skilja og kunna greiða frá um genetiskari evolutión • Greiða frá um virusir, viroidir og prionir • Greiða frá um prokaryotar og teirra evnir at tilpassa seg eitt broytandi umhvørvi • Lýsa og greiða frá um bæði einkyknu og fleirkyknu eukaryotar • Lýsa margfeldið av ryggleysum og ryggdjórum. • Greiða frá um vistfrøði • Lýsa og greiða frá um lívfrøðiligt margfeldi og samfeløg

Skrivlig próvtøka í 4 tímar uttan hjálparamboð. Endurpróvtøka kann verða skipað á annan hátt (t.d. munnlig ella skrivlig)

Uttanhýsis

7-talsstigin

Jane B. Reece, Lisa Urry, Michael L. Cain, Steven A. Wasserman, Peter V. Minorsky, Robert B. Jackson, Neil A. Campbell. 2014, Biology: A Global Approach, Global Edition. 13:978-1-292-00865-3

Anni Djurhuus